Estetyka modernizmu i jej źródła

  • Wiedza
  • Julia R. Ziółkowska

Modernizm w sztuce, sztuka nowoczesna, awangardowa; z ducha i postawy innowacyjny i postępowy prąd w sztuce objął również dziedziny sztuki dekoracyjnej, stosowanej, rzemiosło artystyczne. Podstawy tego ruchu utworzyły artystyczna autorefleksja i chęć dokonywania zmian.

Sagrada Familia
Sagrada Familia, fot. Centymetr, CC BY-SA 3.0

W pozytywistycznym nurcie odnowy rzemiosła, który miał miejsce w drugiej połowie XIX wieku, na fali przemian społecznych wzrastała tendencja do powszechności piękna i otaczania się nim na co dzień. Powstały w Anglii w 1888 roku Arts and Crafts Movement, w którym działali między innymi malarze z kręgu prerafaelitów, był inspiracją do zakładania podobnych stowarzyszeń w Europie, również w Polsce. Wzorem dlań był Aesthetic Movement Johna Ruskina, niestrudzonego bojownika o nową etykę w stosunkach ekonomicznych i równość klasową, głosiciela „ewangelii piękna”i powrotu do średniowiecznych ideałów. William Morris, założyciel ruchu Arts and Crafts, własnoręcznie udekorował swój Red House czyli dom w którym zamieszkał wraz z żoną, zbudowany przez architekta Philip'a Webb'a. Pomieszczenia te stały się, w myśl jego nauki, sztuką, która wynika z pracy rzemieślnika – według niego podstawy sztuki w ogóle.

Ronchamp, Le Corbusier, fot. Luke Stearns,
Ronchamp, Le Corbusier, fot. Luke Stearns, CC BY-NC-ND 2.0

Pierwszym, który na dużą skalę skomercjalizował rzemiosło był Arthur Lasenby Liberty. Był on z zawodu kupcem specjalizującym się w towarach orientalnych. Zatrudniał wielu projektantów, sprowadzał sztukę i rękodzieło z Azji, sam zaprojektował orientalizujące tkaniny i tapety. Od jego nazwiska i jego sklepu przy Regent Street w Londynie wzięła pochodzenie włoska nazwa secesji: Stile Liberty.

Job Cigarettes, Alphonse Mucha
Job Cigarettes, Alphonse Mucha, by masterpieceart.net, Public Domain

Nowy Styl, Art Nouveau, charakteryzujący się falistą linią, asymetrycznością wzorów pochodzenia roślinnego, motywem płynnej kobiecej sylwetki, odnosi się prawie wyłącznie do sztuki użytkowej, w tym plakatu. Rozszerzał on pole działania artysty na wszystkie dziedziny życia, kobiece ubiory, architekturę i wnętrza. Prądy umysłowe XIX wieku, tworzące się nowe gałęzie nauki i świeże estetyki, wszystko co współcześni teoretycy nazwali Zeitgeist lub genius saeculi, legło u podstaw sztuki nowoczesnej. Wyznaczony paradygmat innowacyjności, postępu, zmian społecznych i nowe formy utworzyły generację pionierów, forpocztę przemian wspólnoty ludzkiej zwaną do dziś awangardą.

Partnerzy serwisu

  • Galeria 81 stopni