Historia dobrego projektowania

Zapotrzebowanie na różnorodne formy reklamy na początku lat 30 XX wieku wpływało ożywczo na rozwój grafiki użytkowej,
a wzrastająca liczba artystów uprawiających tę dyscyplinę zrodziła potrzebę zrzeszenia ich w organizację zawodową.

W związku z tym, w 1933 roku z inicjatywy Edmunda Bartłomiejczyka,
przy poparciu Polskiego Związku Reklamowego, powstało w stolicy Koło Artystów Grafików Reklamowych. Początkowo stowarzyszenie liczyło sobie dwunastu grafików związanych z warszawskim środowiskiem artystycznym, wśród których znaleźli się: Edmund Bartłomiejczyk, Henryk Czerny, Ludwik Gardowski, Zygmunt Glinicki, Tadeusz Gronowski, Edmund John, Jan Mucharski, Stanisław Ostoja–Chrostowski, Adam Półtawski, Henryk Stażewski, Józef Tom i Jerzy Zaruba.

Zadania i cele

W Kronice Artystycznej Sztuk Pięknych z 1933 roku możemy przeczytać
o celach i zadaniach jakie stawiało sobie Koło.
„Stowarzyszenie to, grupujące najwybitniejsze siły fachowe, stawia sobie jako cel czuwanie nad rozwojem polskiej grafiki reklamowej oraz obronę praw moralnych i materialnych artystów. Stowarzyszenie służyć będzie pomocą w organizowaniu konkursów oraz wszelkiego rodzaju imprez o charakterze artystycznym.
W zamierzeniach Koła leży również urządzanie specjalnych wystaw
z zakresu reklamy artystycznej dla zapoznania ogółu społeczeństwa
z racjonalnym rozwojem grafiki reklamowej”
[1].

W owym czasie spośród założycieli ukonstytuowano pierwszy zarząd K.A.G.R.u. Przewodniczącym stowarzyszenia mianowano Edmunda Bartłomiejczyka, zastępcą Tadeusza Gronowskiego, sekretarzem Edmunda Johna, a skarbnikiem Jana Mucharskiego [2]. Początkowo spotkania Koła odbywały w domu profesora Edmunda Bartłomiejczyka [3].

Ulubionymi miejscami spotkań grafików były również warszawskie kawiarnie np. Kawiarnia Instytutu Propagandy Sztuki czy Kawiarnia Zodiak, w których dyskutowano o przyszłości polskiej grafiki reklamowej, nowościach technicznych i ówczesnych realizacjach, powstających w licznie wówczas zakładanych atelier. Spotkania Koła cieszyły się w środowisku grafików ogromnym zainteresowaniem.

Na przełomie 1933/1934 roku do grona K.A.G.R.u przystąpiło kolejnych trzydziestu grafików [4]:

W 1934  roku przy okazji pierwszej zbiorowej Wystawy Koła Artystów Grafiki Reklamowej, stowarzyszenie wydało broszurę, w której ówczesny prezes stowarzyszenia Edmund Bartłomiejczyk, przedstawił nie tylko dotychczasową kondycję polskiej grafiki reklamowej, ale także plany i zadania, jakie świeżo zrzeszeni artyści wyznaczyli sobie względem uprawianej działalności:
„(..)Stanęliśmy przed koniecznością obrony pracowników, którzy poświęcając swój talent i pracę w kierunku wywalczania sztuce praw w życiu codziennym, jest stale wypierany z już zdobytych stanowisk przez zalew łatwej tandety artystycznej oraz obojętność lub nieuctwo artystyczne tzw. „klienteli”. Bronimy więc w pierwszym rzędzie dotychczasowej pozycji sztuki reklamowej, ale wiemy, że najlepszą obroną jest walka zaczepna. Wiemy, że musimy pokazać czem powinna być reklama artystyczna, jakie jest jej znaczenie i wartość. Musimy walczyć o nowe pola pracy i oczyszczać stare, w wielu wypadkach mocno zachwaszczone. Będziemy wreszcie dążyć do rozwoju sztuki reprodukcyjnej do warsztatów pracy graficznej. Nasza tzw. „grafika reklamowa” obejmuje wszelką grafikę w reprodukcji mechanicznej, a więc nie tylko druki reklamowe, ale również ozdobę i ilustrację książki i czasopisma” [5].

W 1937 roku członkowie K.A.G.R. wybrali nowy zarząd na czele którego stanął Edmund John, vice-prezesem mianowano Jana Mucharskiego, sekretarzem został Tadeusz Piotrowski, skarbnikiem zaś Antoni Wajwód. Wtedy także K.A.G.R. jako jednostka prawna została zapisana i przyłączona w poczet członków Polskiego Związku Reklamowego.
„K.A.G.R za główne zadanie i cel swojego istnienia uważa podnoszenie poziomu artystycznego grafiki użytkowej w Polsce. Na ścisłej współpracy w tym w tym kierunku z Polskim Związkiem Reklamowym zyskają obie organizacje. Przyjdzie to z tym większą łatwością, że kontakt pomiędzy poszczególnymi członkami obu organizacji nawiązany jest od dawna i że nawet niejednokrotnie podejmowano poczynania wspólnymi siłami” [6].

Promocja twórców

Koło Artystów Grafików Reklamowych zajmowało się promocją swoich członków również poprzez działalność wystawienniczą. Po raz pierwszy stowarzyszenie zaprezentowało swoje prace na wystawie w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie w dniach maju  1934 roku.
Wystawę zrzeszonych wówczas 35 artystów promował plakat wykonany przez M. Nowickiego i S. Sandecką. Wśród prac znalazły się te, za pomocą których artyści prezentowali publiczności swoje dotychczasowe reklamowe realizacje: plakaty, prospekty, ogłoszenia, znaki firmowe, znaczki pocztowe, banknoty, etykiety oraz okładki do książek, ilustracje i ekslibrisy.

W styczniu 1935 roku w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie zorganizowano kolejną wystawę stowarzyszenia w której wzięło udział 25 zrzeszonych w Kole artystów. Tym razem wśród prac dominowały ilustracje. W nielicznie zachowanych recenzjach wymieniano znakomite projekty studia „Mewa”.

J.Hładki ?Mewa?, Państwowa oznaka sportowa
J.Hładki „Mewa”, Państwowa oznaka sportowa
litografia barwna 100×70, 1933

W Zachęcie znalazło się również kilka plakatów Bolesława Surałło oraz plakat i ogłoszenie Tadeusza Kryszaka. Girs i Barcz pokazali wzory druków, złożonych czcionką własnej kompozycji i wykonanych częściowo we własnej drukarni.

?Stalky i towarzysze?
”Stalky i towarzysze”. Powieść. t. II, Wydawnictwo Bibljoteki Groszowej
Warszawa, lata 30. XX wieku

Ponadto na wystawie zaprezentowano również plakaty oraz okładki do prospektów Kazimierza Manna, ogłoszenia prasowe Stanisława Łuckiewicza, realizacje Antoniego Wajwóda m.in. jeden ukazujący studium typograficzne. Jak podaje czasopismo „Reklama” – szczupłość miejsca nie pozwoliła zamieścić obszerniejszego sprawozdania z tej interesującej wystawy [7].

K.Mann, projekt reklamowy kosmetyków Benignina
K.Mann, projekt reklamowy kosmetyków Benignina, lata 30.XX wieku

Magdalena Zdrenka

Magdalena Zdrenka

Doktorantka z zakresu nauk
o sztuce w Katedrze Sztuki Nowoczesnej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Absolwentka podyplomowych studiów 'marketing w kulturze'
w Wyższej Szkole Umiejętności Społecznych w Poznaniu, a także Podyplomowego Studium Promocji i Reklamy Wydziału Nauk Społecznych na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Jako dziennikarka współpracuje
z mediami na łamach których, chętnie publikuje teksty z zakresu sztuki, reklamy i designu.

Właścicielka Vigo Studio.
www.vigostudio.pl

Wsparcie

Piszemy o sztuce.
Jeśli chcesz, możesz postawić nam kawę, byśmy mogli dalej to robić.

Partnerzy serwisu

  • Galeria 81 stopni