Historia dobrego projektowania

• Wiedza
• Magdalena Zdrenka

Kolejna IV wystawa K.A.G.R., mająca miejsce w maju 1936 roku w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie, trwała zaledwie tydzień. Autorem plakatu do wystawy był Tadeusz Gronowski, który skomponował jedyny w swoim dorobku przedwojennym plakat podporządkowany zasadom abstrakcji geometrycznej [8].

Tadeusz Gronowski, Koło Artystów Grafików Reklamowych
plakat, offset barwny 50×70, 1936

Niestety ekspozycja nie była już tak entuzjastycznie odebrana jak poprzednie, „minęła jakby bez echa, zapewne dlatego, że ciekawość zwiedzających pochłonął równoczesny pokaz dekoracyjnych stołów” [9], odbywający się w tym samym czasie w Instytucie Propagandy Sztuki.

Wyjście na świat

Warto zwrócić uwagę na czynny udział Koła w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Stosowanej i Techniki w Paryżu w 1937 roku, gdzie po raz pierwszy wspólnie z TOSSPO zorganizowano odrębny dział zatytułowany: Reklama Graficzna.
Plakaty wraz z kompleksową oprawą graficzną wykonali członkowie Koła. Plakat anonsujący Międzynarodową Wystawę Sztuki i Techniki w Paryżu wykonał znany już wówczas szerokiej publiczności Tadeusz Gronowski.

T.Gronowski, Wystawa Międzynarodowa
plakat, offset barwny 70×90, 1937

Po sukcesie polskich grafików w Paryżu można zaobserwować mniej dynamiczną działalność stowarzyszenia. Dopiero na przełomie listopada i grudnia 1938 roku zorganizowano zbiorową wystawę prac K.A.G.R-u w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych.
Niestety nie zachowały się szczegółowe informacje na temat tej wystawy i prezentowanych na niej prac. Prawdopodobnie ekspozycja w Zachęcie obejmowała prace wszystkich członków. Była to ostatnia wystawa prac Koła przed wybuchem drugiej wojny światowej, która brutalnie przerwała i zakończyła działalność K.A.G.R.u [10].

W latach 30.XX wieku wzrosło znaczenie prowadzonych ogólnopolskich kampanii reklamowych. Monopole państwowe zaczęły prowadzić propagandę na szeroką skalę. Oprawę plastyczną do poszczególnych kampanii ustalano najczęściej na zasadzie konkursów ogłaszanych przez rozmaite instytucje, spółki akcyjne, stowarzyszenia czy firmy. Tak więc najróżniejsze konkursy plastyczne organizowane w dwudziestoleciu międzywojennym były bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na ówczesny rozwój grafiki. O zaangażowaniu członków K.A.G.R.u w losy polskiej grafiki użytkowej świadczy częsty ich udział i licznie zdobyte nagrody, także finansowe, w konkursach organizowanych jeszcze przed zrzeszeniem Koła. Znaczący udział w popularyzacji dobrej grafiki użytkowej miał również Instytut Propagandy Sztuki, który od 1933 roku chętnie organizował konkursy, zarówno o tematyce propagandowej, jak i reklamy handlowej [11].

E.Manteuffel, projekty etykiet na pudełka od zapałek, 1937

„Szereg konkursów ogłoszonych w porozumieniu z Kołem Artystów Grafików Reklamowych w przestrzeni ostatnich kilku lat wpłynął dodatnio zarówno na podniesienie poziomu grafiki użytkowej, jak i na wzrost zainteresowania sztuką stosowana w ogóle, a grafiką użytkową w szczególności” – pisano wówczas na łamach branżowych czasopism [12].

Liczne współzawodnictwo niewątpliwie wpływało również nie tylko na popularyzację samego K.A.G.R.u jako instytucji, ale również na podniesienie poziomu grafiki użytkowej w Polsce, a nagrodzone prace konkursowe wytaczały również innym, niezrzeszonym grafikom kierunek artystycznych poszukiwań.
Na przykładzie organizowanych konkursów i wystaw możemy zaobserwować rywalizację ale i kolektywną współpracę pomiędzy członkami Koła w ramach dwu, trzy osobowych zespołów. Część z nich, takich jak „ Mewa”, „Atelier Gris”, „Plakat”, „ Ruch”, „Lewitt-Him” nawiązała współpracę na stałe.

T.Kryszak, Tow.Ruch, reklama prasowa, „Reklama” nr 6 1935

Wśród członków Koła, w realizacji danych projektów, zdarzały się również dowolne układy personalne. Czasem np. Hryniewiecki na stałe współpracujący z Osieckim, wykonywał wspólnie projekty z Nowickim czy Sandecką  lub też Bowbelski z Nowickim i Sandecką. Z kolei Surałło chętnie współpracował z Kryszakiem, a Gronowski
z Kowarskim.