Performatywni

• Wiedza
• Julia R. Ziółkowska

Performance, jako działanie, ma w zamierzeniu prezentować osobowość twórcy, często wymierzony jest jak cios w zastany porządek rzeczy, ma zamiar szokować i konfrontować z rzeczywistością.

Performance i happening to dwa pokrewne nurty, których nazwy czasem bywają używane wymiennie. Po raz pierwszy dla określenia pewnego typu działań artystycznych, happening - zdarzenie, użył Allan Kaprow w 1959 roku.

Ten rodzaj sztuki dzieje się w czasie i przestrzeni. W ekspresji pokrewny jest sztukom teatralnym, jednak wykracza poza zwyczajowe ramy. Happeningiem może być np. zrywanie kwiatów i układanie ich w bukiet, zwłaszcza jeżeli obserwująca publiczność angażowana jest jako integralna część spektaklu. Chodzi o wspólne przeżywanie danej chwili.

Saburo Murakami Lacerations of Paper, 1956 © Saburo Murakami

Jednym z ważnych prekursorów dla tego gatunku była japońska grupa Gutai tworząca w latach 50-tych. Znane ich realizacje, np. Challenge to mud, tarzanie się w błocie, czy Laceration to paper, przebieganie przez rząd japońskich papierowych ścian, należą do klasyki tego gatunku.

"Nie imitujcie innych i twórzcie to, czego nikt nie zna", słowa Jirō Yoshihary, jednego z najważniejszych dla powojennej Japonii twórców, leżą u podłoża każdego oryginalnego aktu twórczego.

Viennese Actionism

Performance, jako działanie, ma w zamierzeniu prezentować osobowość twórcy, często wymierzony jest jak cios w zastany porządek rzeczy, ma zamiar szokować i konfrontować z rzeczywistością. Najbardziej znane realizacje Akcjonistów Wiedeńskich doprowadzały do ran postrzałowych, a nawet śmierci.
Jest to ulubiona ekspresja sztuki feministycznej, gdyż jako skierowana na ciało uwaga widza często jest wyrazem różnych symbolicznych treści. Yoko Ono w zatytułowanym Cut piece przedstawieniu pozwoliła publiczności na odcinanie z niej fragmentów odzieży aż do zupełnego obnażenia artystki.

Jeden z najpopularniejszych gatunków współczesnej sztuki, prezentowany w galeriach najczęściej pod postacią video artu, ma swoich klasyków, do których należą między innymi Marina Abramovic i Tadeusz Kantor.